stare lata
  • Jak się nazywasz?
    2.07.2003
    2.07.2003
    Witam,
    Chciałbym się dowiedzieć, jak prawidłowo powinno odpowiedzieć się na pytanie „Jak się nazywasz?”. Od wielu lat uważałem, że na tak zadane pytanie odpowiada się nazwiskiem lub naraz imieniem i nazwiskiem. Jednak Państwa słownik tłumaczy wyraz nazywać w następujący sposób: „mieć, nosić jakieś imię, nazwisko; mieć na imię: Nazywa się Teodor”. Czy zatem można na to pytanie odpowiedzieć „Nazywam się Paweł”?
  • Jak śpiewać kolędy?
    15.12.2014
    15.12.2014
    Szanowni Państwo,
    chodzi mi o wers z kolędy Anioł pasterzom mówił. Jak się powinno śpiewać: „naleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem”? Czy w wersji współczesnej: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”? Spotkałam też formy mieszane, które wydają mi się najmniej szczęśliwe: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem” oraz „naleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”. Wiem, że tekst został zapisany w rękopisie kórnickim, ale nie potrafię do niego dotrzeć.
    Hanna Bartoszewicz
  • Jidysz jako lingua franca

    21.03.2023
    11.03.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

    Z poważaniem,

    Maciej

  • klasztor Franiszkanów
    10.05.2002
    10.05.2002
    Proszę o informację, jaką literą należy zapisywać nazwy zgromadzeń zakonnych w wyrażeniach: klasztor franciszkanów/Franciszkanów, kościół dominikanów/Dominikanów. W przykładach podawanych w „Słowniku języka polskiego” stosowany jest zapis małą literą, podobnie jak w niektórych tekstach zamieszczonych w Korpusie (m.in. klasztor karmelitów bosych w Czernej) i starszych wydaniach Encyklopedii PWN (z lat 70.). W „Encyklopedii multimedialnej” nazwy zakonów zapisywane są w tych wyrażeniach wielką literą. Czy tylko taki zapis jest poprawny?
  • Kto wymyśla nowe wyrazy?
    18.10.2002
    18.10.2002
    Szanowni Państwo!
    Uprzejmie prosiłbym o informację, czy wiadomo, kto wymyślił słowo – według mnie świetne – dźwig, a kto (może zgodne z duchem języka polskiego, ale fatalnie brzmiące) publikatory? Czy obecnie istnieje jakieś ciało, które stara się wprowadzać nowe słowa (np. określenia istniejące tylko w jęz. angielskim)? I czy w związku z ewentualnym (oby się to nie stało) wejściem do UE zostaną nam narzucone jakieś regulacje prawne, związane z językiem?
    Z wyrazami szacunku i podziękowaniami za udzielaną pomoc
    Paweł Karłowicz
  • Kuriata
    20.11.2019
    20.11.2019
    Szanowni Eksperci,
    w utworze „Szkice inteligenckie” Tadeusza Borowskiego znalazłem następujący fragment:

    na stole kładą nam chleb oraz smalec
    stary kuriata z młodym panem pankiem

    Co oznacza słowo kuriata? Nie znalazłem go w żadnym dostępnym mi słowniku.
  • Lekarstwo na miłość (i na raka)
    26.11.2016
    26.11.2016
    Szanowni Państwo,
    czy sformułowanie lek na (raka) jest poprawne? Czy nie powinniśmy mówić/pisać wyłącznie lek przeciwko (rakowi)?
    Uważam, że pierwsza konstrukcja jest poprawna, ale nie potrafię tego wyjaśnić osobie 30 lat starszej ode mnie. Czy mógłbym Państwa prosić o opinię?

    Z poważaniem
    Jakub Pieniążek

  • Łatwić
    5.12.2018
    5.12.2018
    Dzień dobry,
    Chciałabym prosić o odpowiedź, czy użycie określenia łatwić w znaczeniu ‘załatwić’ jest prawidłowe. Np. Ja będę łatwić tę sprawę jutro. Wydaje mi się, że jest to gwarowe, ale spotykam się z tym zwrotem coraz częściej bez wyraźnej zbieżności w pochodzeniu użytkowników, stąd mój dylemat.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.
    Joanna
  • Manela – włoskim zapożyczeniem

    2.12.2020
    2.12.2020

    Szanowni Państwo,

    poszukuję informacji na temat pochodzenia nazwy manela (bransoleta popularna w XVII wieku). Czy mogą mi Państwo pomóc? Będę zobowiązany.


    Z poważaniem

    Czytelnik

  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego